Πώς σχηματίζονται τα πλανητικά συστήματα στο ηλιακό σύστημα; Για να μάθουν περισσότερα, επιστήμονες από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS), που συμμετέχουν σε μια διεθνή ερευνητική ομάδα, μελέτησαν ένα «φυτώριο» αστεριών, Νεφέλωμα Ωρίωνα, χάρη στο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Παρατηρώντας έναν πρωτοπλανητικό δίσκο, d203-506, ανακάλυψαν τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν τα μεγάλα αστέρια στη γέννηση αυτών των συστημάτων.
Ο τεράστια αστέρια, 10 φορές μεγαλύτερης μάζας και 100.000 φορές φωτεινότερα από τον Ήλιο, εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία η οποία, ανάλογα με τη μάζα του άστρου στο κέντρο του πλανητικού συστήματος, μπορεί είτε να βοηθήσει είτε να εμποδίσει το σχηματισμό των πλανητών. Στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι λόγω της έντονης ακτινοβολίας, είναι αδύνατο να σχηματιστούν αέριοι γίγαντες όπως ο Δίας στο σύστημα d203-506.
Ο αυτά τα αστέρια μπορούν να «εξατμίσουν» την ύλη απαραίτητο για το σχηματισμό γιγάντιων πλανητών, όπως αναφέρεται σε σημερινό άρθρο του επιστημονικού περιοδικού Science.
Το μικρό εκκολαπτόμενο σύστημα d203-506 βρίσκεται στην άκρη του νεφελώματος του Ωρίωνα. Είναι πολύ «νέο» και έχει, θεωρητικά, ό,τι χρειάζεται για να σχηματίσει τουλάχιστον έναν αέριο γίγαντα, όπως ο Δίας ή ο Κρόνος, δηλαδή ένας πλανήτης που αποτελείται ουσιαστικά από υδρογόνο και ήλιο. Το μικρό αστέρι στο κέντρο του περιβάλλεται από έναν πρωτοπλανητικό δίσκο, δηλαδή ένα νέφος αερίου που χρησιμεύει ως πρώτη ύλη για το σχηματισμό αέριων πλανητών.
Αλλά δυστυχώς για αυτόν, αυτό το σύστημα λαμβάνει πολύ ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία από τεράστια αστέρια κοντά στο ανοιχτό σμήνος Τραπεζίου στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Αυτά τα αστέρια είναι σχεδόν 100.000 φορές φωτεινότερα από τον Ήλιο. Η ακτινοβολία τους θερμαίνει το νέφος αερίου και δημιουργεί το φαινόμενο της «φωτοεξάτμισης». Τα μόρια του υδρογόνου στο σύννεφο φτάνουν σε τόσο υψηλή θερμοκρασία που αρχίζουν να κινούνται με τέτοια ταχύτητα που ξεφεύγουν από την έλξη του αστεριού. Και μετά διασκορπίζονται στον διαστρικό χώρο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας είναι τέτοιες που το αέριο διαφεύγει από τον πρωτοπλανητικό δίσκο σε λιγότερο από ένα εκατομμύριο χρόνια, αρκετά γρήγορα ώστε να επηρεάσει το σχηματισμό αέριων γιγάντων πλανητών.
Η παρατήρηση του φαινομένου κατέστη δυνατή με το συνδυασμό των δεδομένων που συνέλεξε ο James Webb με αυτά του ραδιοτηλεσκοπίου ALMA.
