Για να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει η ΕΕ άλλη μια κρίση αερίου, πρέπει να γίνει υπέρβαση σημαντικά εμπόδιαπροειδοποιεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Μολονότι η ΕΕ έχει λάβει έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπίσει τον οπλισμό φυσικού αερίου από τη Ρωσία, τα οφέλη της δράσης της ΕΕ δεν είναι πάντα σαφείς.
Διάφορες νέες προκλήσεις
Το Ελεγκτικό Συνέδριο υπογραμμίζει επίσης αρκετές νέες προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Ένωση για να εγγυηθεί τον μακροπρόθεσμο εφοδιασμό της με φυσικό αέριο.
Είναι έτσι η μεγαλύτερη εξάρτηση από το εισαγόμενο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και η ανάγκη απεξάρτησης μέρους της κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Η ταχεία εξάλειψη των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η οποία το 2021 αντιπροσώπευε το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ, προκάλεσε κρίση εφοδιασμού, η οποία με τη σειρά της οδήγησε σε κρίση τιμών.
Τον Αύγουστο του 2022, η χονδρική τιμή του φυσικού αερίου κορυφώθηκε στα 339 ευρώ ανά μεγαβατώρα (έναντι 51 ευρώ τον Αύγουστο του 2021).
Τα κράτη μέλη έχουν αρχίσει να επιδοτούν τις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας (με κόστος περίπου 390 δισεκατομμυρίων ευρώ μόνο το 2022) για να μειώσουν τον αντίκτυπο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Μέχρι το τέλος του 2023, η ΕΕ είχε καταφέρει να στραφεί σε άλλες πηγές εκτός της Ρωσίας για τον εφοδιασμό της με φυσικό αέριο και οι τιμές σταθεροποιήθηκαν, φτάνοντας στα προ κρίσης επίπεδα μέχρι τις αρχές του 2024.
«Η ΕΕ δεν πρέπει να εφησυχάζει όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού»
«Δεδομένης της εξάρτησής της από το ξένο φυσικό αέριο, η ΕΕ δεν πρέπει να εφησυχάζει όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού της. Επιπλέον, δεν υπάρχει εγγύηση προσιτότητας για τους καταναλωτές σε περίπτωση μεγάλης κρίσης εφοδιασμού στο μέλλον», δήλωσε ο Hoao Leao, μέλος της ΑΗΚ που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η ΕΕ έχει επιτύχει την τιμή στόχο να μειώσει τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15%, αλλά η ΑΗΚ δεν μπορούσε να προσδιορίσει είτε αυτό οφειλόταν αποκλειστικά στα μέτρα που ελήφθησαν είτε σε εξωτερικούς παράγοντες (όπως οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και ο ήπιος χειμώνας).
Ομοίως, η υποχρέωση πλήρωσης εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ εκπληρώθηκε και μάλιστα υπερέβη την τιμή στόχο του 90%.
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο δεν ήταν σε θέση να αξιολογήσει εάν το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου της ΕΕ λειτούργησε. επειδή οι τιμές παρέμειναν σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από την υιοθέτησή του.
Άλλα μέτρα που ελήφθησαν περιλαμβάνουν την έναρξη της πλατφόρμας AggregateEU για την παροχή ενός εναλλακτικού καναλιού για εμπορία φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των ομαδικών αγορών.
Επίσης σε αυτήν την περίπτωση, το Δικαστήριο δεν μπόρεσε να προσδιορίσει εάν αυτή η συγκεκριμένη πλατφόρμα προσέφερε προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με άλλες προϋπάρχουσες πλατφόρμες, επειδή οι προκαλούμενες από κρίση διαφορές στις τιμές του φυσικού αερίου μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ είχαν ήδη μειωθεί σημαντικά όταν κυκλοφόρησε το AggregateEU .
Κοιτάζοντας το μέλλον, το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα αυτό η ΕΕ πρέπει να εδραιώσει το πλαίσιο για προσιτές τιμές φυσικού αερίου.
Προειδοποιεί επίσης ότι πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να διστάζουν να υπογράψουν διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης. Κάποιοι θα εξετάσουν ακόμη και το ενδεχόμενο να περικόψουν τις προμήθειες φυσικού αερίου σε γειτονικές χώρες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Τέλος, τονίζει η ΑΗΚ μη ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τη δέσμευση, τη χρήση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, που θα μπορούσε επίσης να θέσει σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια εφοδιασμού. Δεδομένων των κλιματικών στόχων της ΕΕ (ιδίως του στόχου για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050), η ανάγκη μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προκαλούνται από την κατανάλωση φυσικού αερίου θα είναι μια ολοένα και πιο σημαντική πτυχή του τοπίου της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης.
Σήμερα, τα τέσσερα εμπορικής κλίμακας έργα δέσμευσης, χρησιμοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα που βρίσκονται σε εξέλιξη στην ΕΕ μπορούν μαζί να δεσμεύσουν έως και 1,5 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.
Πρόκειται για μια σταγόνα στον ωκεανό σε σύγκριση με τους 450 εκατομμύρια τόνους CO2 που θα πρέπει να δεσμεύονται κάθε χρόνο χρησιμοποιώντας αυτήν την τεχνολογία έως το 2050 για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ.
Πηγή: ΑΜΠΕ
