Την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου και το Σάββατο 19 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Συνοδικού Μεγάρου το Γ’ Επιστημονικό Συνέδριο για τη Μνήμη του Μικρασιατικού Ελληνισμού, που διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος μέσω της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικών Ταυτότητα.
Με το συνέδριο αυτό ολοκληρώθηκε η σειρά των τριών συνεδρίων που είχε προγραμματίσει η Εκκλησία της Ελλάδος για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Το 1ο Συνέδριο πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2022 και ήταν αφιερωμένο στη γενοκτονία του Ελληνισμού και άλλων χριστιανικών κοινοτήτων (1914-1923).
Το Δεύτερο Συνέδριο διοργανώθηκε τον Οκτώβριο του 2023 και είχε ως θέμα την παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη.
Τα Πρακτικά του Συνεδρίου εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΗ.
Το θέμα του 3ου Συνεδρίου, που ολοκληρώθηκε προχθές, ήταν:
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΤΕΧΝΗ, ΣΥΛΛΟΓΟΣ, ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Το Συνέδριο ξεκίνησε το απόγευμα της Παρασκευής 18 Οκτωβρίου με χαιρετισμούς του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμουπου διάβασε ο Αρχιμ. Θεόκλητος Μέντης, γραμματέας της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητας.
Στο μήνυμά του ο Μακαριώτατος τόνισε ότι η Εκκλησία μας διασφαλίζει την ευαισθητοποίηση των Νεοελλήνων στον ιστορικό, κοινωνικό, εθνικό και πολιτιστικό τομέα, όπως αποδεικνύεται από τη διοργάνωση τριών Επιστημονικών Συνεδρίων για την τιμή του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολής. Θράκη.
Στη συνέχεια απευθύνθηκε χαιρετισμούς Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού Μ. ΙγνάτιοςΠρόεδρος του διοργανωτή της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητας, ο οποίος ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο και την Ιερά Σύνοδο για την υποστήριξή τους σε Επιστημονικά Συνέδρια με ιστορικό περιεχόμενο. Ακόμη, ανακοίνωσε το θέμα του επόμενου Επιστημονικού Συνεδρίου, το οποίο θα αναφέρεται στη χριστιανική παράδοση της Κύπρου και θα διοργανωθεί από την Εκκλησία της Ελλάδος στις 13-14 Δεκεμβρίου 2024 στην Αθήνα.
Οι στόχοι του Συνεδρίου διατυπώθηκαν από τον Καθηγητή Μ. Εμμανουήλ Βαρβούνη, Κοσμήτορα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του ΙΣΘ και Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου.
Τον Μακαριώτατο εκπροσώπησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος. Παρόντες ήταν οι σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ, Πολυανής και Κιλκισίου κ. Βαρθολομαίος και Δωδώνης κ. Χρυσόστομος, καθώς και ο Επίσκοπος Τανάγρας Θεόφιλος κ. Απόστολος.
Μετά τους χαιρετισμούς ξεκίνησε η 1η Συνεδρία με θέμα: «Προσφυγικός Συνοικισμός και Δημιουργία Προσφυγικών Συνοικισμών». Συντονίζει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος.
Οι ανακοινώσεις υποβλήθηκαν από τα ακόλουθα άτομα:
Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος, καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού ΑΠΘ, με θέμα: «Η ένταξη των Μικρασιατών προσφύγων στην ελληνική κοινωνία».
Νίκος Τόμπρος, καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και διευθυντής του Ιστορικού Αρχείου της Ιεράς Συνόδου, με θέμα: «Προκαταλήψεις και στερεότυπα Μικρασιατικής και ιθαγενών στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου».
Λουκάς Χριστοδούλου, οικονομολόγος και ιστορικός ερευνητής, με θέμα: «Οι σύλλογοι και τα σωματεία της Νέας Ιωνίας ήταν στυλοβάτες και υποστηρικτές των προσφύγων στην προσπάθειά τους να εγκατασταθούν στη νέα τους πατρίδα».
Γεώργιος Ναθαναήλ, διδάκτωρ Λαογραφίας, με θέμα: «Ο προσφυγικός καταυλισμός της Νέας Σμύρνης. Θεμέλιο, ανάπτυξη, καθημερινότητα».
Αθηνά Κονταλή, διδάκτωρ θεολογίας ΕΚΠΑ, με θέμα: «Από την τραγωδία της προσφυγιάς (1922) στην αρχή μιας νέας ζωής στον Ηλειακό κάμπο. Κάτω Παναγία Κυλλήνη, Λεχαινά, Νέα Μανωλάδα».
Το θέμα της 2ης Συνεδρίας ήταν: «Η προσφυγιά του Ελληνισμού – Τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις». Συντόνισε ο Πάνος. Αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Μέντης. Οι παρακάτω εισηγητές παρουσίασαν ανακοινώσεις:
Hon. Μητροπολίτης Μαρώνειας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, διδάκτωρ Ιστορίας και Εθνολογίας Δ.Θ., με θέμα: «Όψεις της οργάνωσης της διοίκησης του ελληνικού κράτους στην Ανατολική Θράκη (1920-1922) κατά τον Κωνσταντίνο Γεράγκα».
Αναστασία Λαλάγκου, Φιλόλογος, με θέμα: «Γεννάδιος Αλεξιάδης, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Προσφύγων».
Κωστής Κοκκινόφτας, διευθυντής του Κέντρου Μελέτης της Ιεράς Μονής Κύκκου, με θέμα: «Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Κύπρο».
Το πρωί του Σαββάτου 19 Οκτωβρίου οι εργασίες του Συνεδρίου συνεχίστηκαν με την 3η Συνεδρία, η οποία είχε θέμα: «Θρησκευτικές παραδόσεις και ιερά λείψανα προσφύγων από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη». Συντονίζει ο κ. Κωνσταντίνος Χολέβας.
Οι παρακάτω ομιλητές έκαναν ανακοινώσεις:
Δέσποινα Μιχάλαγα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Θεολογίας ΕΚΠΑ, με θέμα: «Ιερά λείψανα και εκκλησιαστικά κειμήλια των λησμονημένων πατρίδων της Ελλάδας».
Εμμανουήλ Βαρβούνης, καθηγητής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα: «Θρησκευτικές τελετουργίες προσφύγων και ιερά κειμήλια. Η περίπτωση του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου στο Προκόπι Ευβοίας».
Στρατής Αναγνώστου, Διδάκτωρ Ιστορίας, με θέμα: «Η μεταφορά εκκλησιαστικών κειμηλίων από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα. Η περίπτωση της Κυδωνίας και της Καππαδοκίας.
Ηλίας Μογλενίδης, υποψήφιος διδάκτορας θεολογίας ΑΠΘ, με θέμα: «Θαύματα της Υπεραγίας Θεοτόκου στο σώμα των προσφύγων της Μικράς Ασίας. Η περιπέτεια της προσφυγιάς στο προσκήνιο των συλλογών ιστορικών αναφορών του ιστορικά εγκεκριμένου περιοδικού της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εόρδας «Ορθοδοξία Σάλπιξ»».
Στέλιος Μουζάκης, ιστορικός ερευνητής, με θέμα: «Χειρόγραφη Φυλακή (ROTULUS) του 1626 από τη Σπάρτη Πισιδίας Μικράς Ασίας».
Ακολούθησε η 4η συνεδρία με θέμα: «Οι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι και οι προσπάθειες του Κεμάλ για την ίδρυση Τουρκορθόδοξου Πατριαρχείου». Συντονίζει η καθηγήτρια κα Ιωάννα Στούφη-Πουλημένο.
Οι παρακάτω εισηγητές παρουσίασαν ανακοινώσεις:
Μάξιμος Χαρακόπουλος, διδάκτωρ Κοινωνιολογίας-Βουλευτής, με θέμα: Η προσπάθεια των Κεμαλικών να δημιουργήσουν Τουρκική Ορθόδοξη Εκκλησία και ο ρόλος του Πάπα-Ευθύμ.
Χαράλαμπος-Περικλής Νομίδης, αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης, με θέμα: «Ο άγιος εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος (1859 – 1923) και ο αγώνας του να ανατρέψει την ίδρυση του «Τουρκορθόδοξου Πατριαρχείου».
Κωνσταντίνος Γκινιός, Διεθνιστής, διδακτορικός φοιτητής του Παντείου Πανεπιστημίου, με θέμα: «Η δημιουργία της Τουρκικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσα από τα τηλεγραφήματα της τουρκικής αντιπροσωπείας με την κυβέρνηση της Άγκυρας κατά τη Διάσκεψη της Λωζάνης».
Η πρωινή εργασία ολοκληρώθηκε με την 5η Συνεδρία, η οποία είχε θέμα: «Η συμβολή των προσφύγων στη λογοτεχνία και την τέχνη». Συντονίζει ο Καθηγητής Μ. Δημήτριος Μόσχος. Παρουσιάστηκαν οι ακόλουθες ανακοινώσεις:
Γιώργος Καραμπελιάς, ερευνητής ιστορίας, με θέμα: «Πρόσφυγες και οικονομική και πολιτιστική ανάκαμψη μετά το 1922. Η γενιά του 1930».
Ιωάννα Στούφη-Πουλημένου, ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας ΕΚΠΑ, με θέμα: Παράδοση και ανανέωση: «Η συμβολή του Φώτη Κόντογλου στη νεοελληνική εκκλησιαστική τέχνη και πνευματικότητα».
Αλεξάνδρα-Μαρίνα Δαπουδάνη, Λέκτορας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας, με θέμα: «Ιωάννα Τσάτσου-Σεφεριάδη (1909-2000): Ο αδερφός μου Γιώργος Σεφέρης. Μνήμες της χώρας της Ιωνίας.
Δημήτρης Σταθακόπουλος, δικηγόρος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας, με θέμα: «Από τη Σμύρνη στον Πειραιά – Μουσικά μονοπάτια».
Πρωτοπρ. Θεόδωρος Τσαμπατζίδης, θεολόγος και διδάκτωρ Βυζαντινής μουσικολογίας, και Γεώργιος Πατρώνας, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με θέμα: «Ο μοναχός Δοσίθεος Κατουνακιώτης: ο δωδεκάχρονος τυφλός πρόσφυγας, ο μεγάλη έμπνευση, δάσκαλος και εφευρέτης του απτικού κώδικα της βυζαντινής μουσικής μπράιγ».
Το απόγευμα του Σαββάτου το Συνέδριο συνεχίστηκε με την 6η Συνεδρία με θέμα: «Η συμβολή των προσφύγων στην οικονομία». Συντονίζει η καθηγήτρια Αικατερίνη Γαλάνη. Οι παρακάτω ομιλητές έκαναν ανακοινώσεις:
Η Μαίρη Πίνη, δημοσιογράφος και γενική διευθύντρια του Κέντρου Στήριξης Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, με θέμα: «Η συμβολή των γυναικείων συλλόγων και φορέων στην αποκατάσταση και θεραπεία των προσφύγων. Η εκμετάλλευση των γυναικών προσφύγων ως εργατικό δυναμικό στην κλωστοϋφαντουργία, τη χαλιά και τη βιομηχανία της εποχής.
Γεώργιος Κούζας, επίκουρος καθηγητής αστικής λαογραφίας, ΕΚΠΑ, με θέμα: «Από τις δεξιότητες επιβίωσης στη σύγχρονη επιχειρηματική δραστηριότητα. Δημιουργία επιχειρήσεων προσφύγων από τη Μικρά Ασία στην Αθήνα του Μεσοπολέμου. Το παράδειγμα των delicatessen στο κέντρο της Αθήνας.
Πασχάλης Βαλσαμίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Περιφερειακών Χωρών IFT, με θέμα: «Ο κατασκευαστικός συνεταιρισμός αστικών προσφύγων από το λατομείο Ευαγγελίστρια Θεσσαλονίκης».
Μανώλης Γιαννούτσος, διδάκτωρ Ιστορίας, με θέμα: «Πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία στη Σάμο του Μεσοπολέμου. Επιλογές για επαγγελματική επανένταξη και μια προσπάθεια αξιολόγησης του οικονομικού αντίκτυπου των προσφύγων στην κοινωνία των Σάμι.
Το Συνέδριο ολοκληρώθηκε με την 7η Συνεδρία, η οποία είχε θέμα: «Προσφυγικές συγκεντρώσεις και διατήρηση της ιστορικής μνήμης». Συντονίζει ο καθηγητής Μ. Εμμανουήλ Βαρβούνης. Παρουσιάστηκαν οι ακόλουθες συστάσεις:
Βασίλειος Μεϊχανετσίδης, διδάκτωρ Κανονικού Δικαίου, με θέμα: «Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1913-1923)».
Κωνσταντίνος Σαμουρκασίδης, ιστορικός, με θέμα: «Η κατάκτηση του δικαιώματος των Ποντίων στη Μνήμη (1922-1994)».
Ζωή Μάργαρη, διδάκτωρ εθνολογίας και πολιτιστικής ανθρωπολογίας, με θέμα: «Κοινωνικές συναθροίσεις, πολιτιστικές πρακτικές και ζωντανή κληρονομιά των προσφύγων: σύγχρονες πολιτικές πολιτιστικής παραγωγής και ενίσχυση του ιστορικού πολιτισμού».
Μυροφόρα Ευσταθιάδου, διδάκτωρ και μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Λαογραφική έρευνα στα ανέκδοτα σημειώματα του καθηγητή Δημήτριου Παπαδόπουλου (Σταυριώτη) du Pont».
Πριν το τέλος του Συνεδρίου, τα συμπεράσματα παρουσίασε ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής, Καθηγητής Εμμανουήλ Βαρβούνης, Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτού επιτρέπεται μόνο εφόσον το Romfea.gr αναφέρεται ως πηγή με ενεργό σύνδεσμο στο αντίστοιχο λήμμα.
