Σημαντικά εκπαιδευτικά εργαλεία με στόχο τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των τηλεργαζομένων έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά τις νέες ανάγκες που επιβάλλονται από την πανδημία του κορωνοϊού και τους περιορισμούς.
Σύμφωνα με το Eurofound (Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας), ακόμη και μετά τη λήξη των περιορισμών COVID-19 σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, πολλοί εργαζόμενοι συνεχίζουν να εργάζονται από απόσταση με τη μία ή την άλλη μορφή.
Η τηλεργασία έχει πλέον καθιερωθεί και επηρεάζει τη συνολική οργάνωση και τις συνθήκες εργασίας, καθώς και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και την ευημερία των εργαζομένων.
Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος MENTOR+ (Πολυδιάστατο και Εγκάρσιο Πρόγραμμα Ευημερίας για Τηλεεργασία) έχει σχεδιαστεί μια δωρεάν εφαρμογή web εφαρμογή που προσφέρει έναν ψηφιακό χώρο προσαρμοσμένο στους τηλεργαζόμενους, βοηθώντας τους να εφαρμόζουν καθημερινά πρακτικές αυτοηγεσίας, με στόχο τη βελτίωση της ευημερίας τους στο σπίτι. Το περιεχόμενο της διαδικτυακής εφαρμογής βασίζεται σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ευεξίας, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας.
Το MENTOR+ είναι ένα πρόγραμμα Erasmus+ που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στοχεύει στη βελτίωση της γνώσης των εργαζομένων σχετικά με τις συνθήκες που προάγουν την υγεία και την ασφάλεια στην τηλεργασία, ψυχολογικά, σωματικά και διατροφικά.
Η κοινοπραξία του έργου περιλαμβάνει οργανισμούς από τρεις ευρωπαϊκές χώρες: Social IT Software & Consulting SRL (συντονιστής έργου, Ιταλία), Prolepsis Institute (Ελλάδα), Am.ic.a Società Cooperativa Sociale (Ιταλία) και University of Valencia Polibienestar (Ισπανία). Οι τέσσερις οργανισμοί έχουν δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ευεξίας, το οποίο περιλαμβάνει καινοτόμο εκπαίδευση για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων εξ αποστάσεως.
Ένας πρακτικός οδηγός για την υγεία και την ευεξία ενώ εργάζεστε από το σπίτι
Ο Εφαρμογή MENTOR+ περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: σωματική ευεξία, ψυχική ευεξία, διατροφή. Κάθε πυλώνας προσφέρει πληροφορίες και γνώσεις για κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους, όπως πρόληψη και διαχείριση του στρες στην εργασία, συναισθηματικός αυτοέλεγχος και γνωστικές τεχνικές, εργονομικές συμβουλές, σωματική δραστηριότητα στο σπίτι, δημιουργία ισορροπημένου πιάτου, πρακτικές συμβουλές για την υιοθέτηση υγιεινής διατροφής συνήθειες. κ.λπ.
Μέσω της διαδικτυακής εφαρμογής και με χρήση βιωματικής εκπαιδευτικής προσέγγισης, προσφέρονται γνώσεις και δραστηριότητες που μπορούν να βελτιώσουν την ψυχική και σωματική ευεξία των τηλεργαζομένων. Η εφαρμογή παρουσιάζεται σε μια εύχρηστη μορφή, με εξατομικευμένες υπενθυμίσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας και συμβουλές που κάνουν την εφαρμογή MENTOR+ έναν πρακτικό οδηγό ευεξίας.
Η διαμόρφωση του περιεχομένου του προγράμματος και των πρακτικών δραστηριοτήτων βασίστηκε στη μεθοδολογία συν-δημιουργίας. Τηλεργαζόμενοι από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία εξέφρασαν τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους μέσω ποσοτικών και ποιοτικών μελετών και συμμετείχαν ενεργά στην ανάπτυξη του εκπαιδευτικού προγράμματος, το οποίο είναι ενσωματωμένο στην ηλεκτρονική εφαρμογή MENTOR+. Η ηλεκτρονική εφαρμογή είναι προσβάσιμη εδώ: www.mentorplusapp.eu και είναι διαθέσιμη δωρεάν σε τέσσερις γλώσσες (Αγγλικά, Ελληνικά, Ιταλικά, Ισπανικά).
Επιπτώσεις στην υγεία
Η τηλεργασία έχει βοηθήσει τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και να επιβιώσουν από την πανδημία COVID-19, αλλά έχει θέσει τους εργαζόμενους σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μυοσκελετικές διαταραχές και προβλήματα ψυχικής υγείας, η κα. Αναστασία Πανταζοπούλου-ΦωτείναMD, MSc, PhD, ιατρός δημόσιας υγείας, ιατρός εργασίας, t. Γενικός Διευθυντής, Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας, Υπουργείο Υγείας, Σύμβουλος Ινστιτούτου Προληπτικής Ιατρικής για το Περιβάλλον και την Απασχόληση «Prolepsis»
Όπως επισημαίνει, πρόσφατες συστηματικές ανασκοπήσεις έρευνας για την τηλεργασία και τις επιπτώσεις της στην υγεία των εργαζομένων δείχνουν ότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι είναι οι πιο διαδεδομένοι κίνδυνοι για την υγεία. Οι κίνδυνοι αυτοί αφορούν την παράταση του ωραρίου και την αύξηση της δυσκολίας αποσύνδεσης από την εργασία, που συχνά συνδέονται με την αντίληψη του εργαζομένου για την ανάγκη συνεχούς διαθεσιμότητας.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις, η τηλεργασία έχει αποδειχθεί ότι δυσχεραίνει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, καθώς η σύγκρουση μεταξύ των δύο προκαλεί άγχος και στρες λόγω της αδυναμίας εκτέλεσης κανονικών εργασιών. Σε άλλες περιπτώσεις, προκαλεί αισθήματα ενοχής, που συνδέονται με την υπερβολική εστίαση στην εργασία και την αδυναμία εκπλήρωσης των οικογενειακών ευθυνών.
Επιπλέον, η έρευνα έχει αναγνωρίσει την απομόνωση ως έναν από τους κύριους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους της εντατικής τηλεργασίας, με κύρια αποτελέσματα την εμφάνιση συναισθημάτων απομόνωσης, κόπωσης και ανασφάλειας απέναντι σε πιθανές παρεξηγήσεις.
Ωστόσο, η εξοικονόμηση χρόνου στο ταξίδι θεωρείται ένα από τα πιο θετικά αποτελέσματα της τηλεργασίας, αλλά ο χρόνος που ξοδεύτηκε προηγουμένως στο ταξίδι συχνά μετατρέπεται (ολικά ή εν μέρει) σε χρόνο εργασίας», εξηγεί η κ. Πανταζοπούλου – Fotinée.
«Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι η συχνότητα των μυοσκελετικών προβλημάτων (ΜΣΠ) αυξάνεται λόγω παρατεταμένης καθιστικής θέσης και άβολων στάσεων λόγω παρατεταμένης εργασίας, αλλά και λόγω ψυχολογικών στρεσογόνων παραγόντων (φόρτος υψηλής εργασίας, απομόνωση, κακές εργονομικές συνθήκες στο σπίτι). Επιπλέον, ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχοντα σωματικά προβλήματα και να συμβάλει στην εμφάνιση νέων (αύξηση βάρους, πόνος στην πλάτη και στον αυχένα, κόπωση των ματιών).
Τέλος, η έλλειψη επαρκούς χώρου εργασίας στο σπίτι σαφώς επιδεινώνει τον κίνδυνο συγκρούσεων επαγγελματικής και προσωπικής ζωής τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες. Η έλλειψη χώρου στο σπίτι εμποδίζει πολλούς εργαζόμενους να δημιουργήσουν έναν χώρο εργασίας που πληροί τα ελάχιστα εργονομικά πρότυπα. Ιδιαίτερα οξύ πρόβλημα για τους εργαζόμενους που πρέπει να μοιράζονται τον χώρο εργασίας τους με άλλα μέλη της οικογένειας (συντρόφους που εργάζονται επίσης από το σπίτι και παιδιά σχολικής ηλικίας). Αυτοί που πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη διαθέσιμου χώρου για τηλεργασία είναι οι εργαζόμενοι που ζουν σε μεγάλες πόλεις. »
Κοινό έδαφος σε όλο τον κόσμο
Υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση για την τηλεργασία από τη μια χώρα στην άλλη, αλλά ένα πράγμα είναι κοινό παντού: η τηλεργασία επιδεινώνει τη σύγκρουση μεταξύ της εξισορρόπησης της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες: Οι απομακρυσμένοι εργαζόμενοι περνούσαν ποιοτικό χρόνο με τα κατοικίδια και την οικογένειά τους, ακόμη και όταν οι υπάλληλοι γραφείου είχαν την ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν με τους συναδέλφους τους.
Στην Ιταλία: η τηλεργασία επιδεινώνει τις συγκρούσεις μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής θολώνοντας τη διάκριση μεταξύ προσωπικής και ιδιωτικής ζωής.
επαγγελματική ζωή. Αυτό επηρεάζει τη δυνατότητα “απενεργοποίησης του διακόπτη”, για να ορίσετε ένα χρονοδιάγραμμα για την ανάκτηση ενέργειας.
Στην Ελλάδα: Ένας σημαντικός αριθμός Ελλήνων τηλεργαζομένων ανέφερε ότι οι εργοδότες τους ζήτησαν να είναι διαθέσιμοι εκτός των κανονικών ωρών εργασίας ή ότι τους ζητήθηκε να εργαστούν εκτός των ωρών εργασίας.
Παράγοντες μετριασμού
Έρευνες δείχνουν ότι οι επιπτώσεις της τηλεργασίας στις συνθήκες εργασίας και στην ευημερία των τηλεργαζομένων μπορούν να μετριαστούν από διάφορους ελαφρυντικούς παράγοντες, υπογραμμίζει η κ. Πανταζοπούλου – Fotinée.
“Τα στοιχεία ζωτικής σημασίας είναι ξεκάθαρα η ένταση της τηλεργασίας και το δικαίωμα αποσύνδεσης. Άλλοι σχετικοί ελαφρυντικοί παράγοντες είναι η αυτονομία, η παρέμβαση στις πρακτικές οργάνωσης της εργασίας σε επίπεδο εταιρείας (παρακολούθηση, υποστήριξη, διάλογος, συλλογικές διαπραγματεύσεις κ.λπ.). Ρυθμιστικοί κανονισμοί στο σε επίπεδο κράτους θεωρούνται απαραίτητα, αλλά ρυθμίζουν επίσης θέματα υγείας και ασφάλειας στην Ε.Ε (2002) αποτελεί το βασικό σημείο αναφοράς για την προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για την τηλεργασία», καταλήγει.
