Ή Αθήνα και το Πειραιώς «κρύβονται» κάτω από ψηλά κτίρια και πολυσύχναστους δρόμους για ένα ολόκληρο υπόκοσμος που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και καταφύγια.
Τα περισσότερα από αυτά χτίστηκαν επί δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά (1936-1941), σε μια εποχή που σε όλο τον κόσμο φαινόταν ότι ένα νέος πόλεμος σε μεγάλη κλίμακα θα ξεσπούσε, ενώ ιδιαίτερο ρόλο θα έπαιζε αεροπορία.
Έτσι, σε αστικά κέντρα χτίστηκαν καταφύγιαπροκειμένου να προστατευθούν από πιθανές αεροπορικές επιδρομές. Ελάχιστα από αυτά είναι λειτουργικά σήμερα, τα περισσότερα έχουν εγκαταλειφθεί, ενώ λίγα μόνο σώζονται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα. Σας παρουσιάζουμε παρακάτω τα πιο διάσημα καταφύγια.
Καταφύγια στην Αθήνα
Σε Αθήνα την περίοδο της δικτατορίας Μεταξά χτίστηκαν δημόσια καταφύγιακαθώς και σε ιδιωτικό σε πολλές πολυκατοικίεςγιατί τα νέα κτίρια έπρεπε να έχουν καταφύγιο. Οι πληροφορίες λαμβάνονται από το blog αστική σπηλαιολογία.
Λυκαβήττος
Το 1936 ιδρύθηκε το καταφύγιο κοντά στον βραχώδη ναό των Αγίων Ισιδώρων, που φτάνει σε βάθος τα 100 μέτρα. Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο σημείο χτίστηκαν θέσεις πολυβόλων λαξευμένων σε βράχο.
Το καταφύγιο έχει δύο εισόδους που οδηγούν στη μεγάλη κεντρική αίθουσα, όπου στεγαζόταν το αρχηγείο αντιαεροπορικής άμυνας για τις ανάγκες του πολέμου του 1940 Διαθέτει ηλεκτρικό ρεύμα, τουαλέτες, μπάνια, διαδρόμους, αποθηκευτικούς αγωγούς, δεξαμενές και τηλέφωνο. ανταλλαγή.
Η Αρντέτ
Παρόμοιο καταφύγιο, αλλά μικρότερο σε μέγεθος, είχε κτιστεί και στο λόφο του Αρδηττού. Και αυτό χτίστηκε επί δικτατορίας Μεταξά, πιθανότατα στη θέση μιας υπόγειας στοάς που προϋπήρχε.
Ομόνοια
Στην Ομόνοια, στην οδό Θεμιστοκλέους, υπάρχουν καταφύγια αεροπορικών επιδρομών από τη δεκαετία του 1950 Στα υπόγεια, υπάρχουν οκτώ μεγάλα υπνοδωμάτια, ένας προθάλαμος και πλυσταριό.
Οι εγκαταστάσεις διαθέτουν ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, πηγάδι που λειτουργεί με αντλία, ενώ εγκατάσταση εξαερισμού διέρχεται από δωμάτιο. Οι τουαλέτες βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο του κτιρίου, αλλά εκτός των καταφυγίων. Δεν υπάρχουν υδραυλικές εγκαταστάσεις σε αυτό το καταφύγιο.
Το ελάχιστα γνωστό «σωφρονιστικό» καταφύγιο (κατάστημα κράτησης ή αίθουσα ανακρίσεων) στον Κήπο
Σε μια πολυσύχναστη περιοχή της κεντρικής Αθήνας βρίσκεται ένα άγνωστο καταφύγιο που χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, πριν από τη δικτατορία Μεταξά.
Το πιθανότερο είναι ότι χτίστηκε πάνω σε υπάρχουσες αρχαίες υπόγειες φυλακές, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί ως δωμάτια κράτησης και ανάκρισης, όπως μαρτυρούν ορισμένα από τα διατηρημένα χαρακτηριστικά τους.
Η μεταγενέστερη κατασκευή (1931) θα είχε πραγματοποιηθεί για να εξυπηρετήσει σκοπούς εκπαίδευσης των δυνάμεων ασφαλείας, επομένως είναι πιθανό η αρχική χρήση του διαμορφωμένου χώρου να μην ήταν απαραίτητα καταφύγιο.
Οι εσωτερικοί χώροι, συνολικού μήκους περίπου 30 m από την είσοδο έως την είσοδο, δεν περιλαμβάνουν υδραυλικές εγκαταστάσεις. Φαίνεται μόνο η θέση ενός παλιού τζακιού θέρμανσης (ή και κουζίνας) στην αρχή του αντίστοιχου διαδρόμου και οι απαρχαιωμένες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που δεν λειτουργούν.
Κοραή
Άλλο ένα καταφύγιο βρίσκεται στην οδό Κοραή 4, στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η «Ζώνη Ιστορικής Μνήμης 1941-1944». Μετά τη ναζιστική εισβολή, ο χώρος μετατράπηκε σε κέντρο κράτησης και κόλαση Komandatur.
Πιπίνο και Ιπτάνης στην Κυψέλη
Στην πολυκατοικία του Μεσοπολέμου που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Πιπίνου και Επτανησώνης στην Κυψέλη, υπάρχει ένα ευρύχωρο καταφύγιο 65 περίπου τετραγωνικών μέτρων σε άριστη κατάσταση, κατασκευής 1938.
Χτισμένο μονολιθικό με χοντρούς τοίχους από σκυρόδεμα, με χαρακτηριστικές μεταλλικές πόρτες με χειροκίνητους μηχανισμούς κανονικής λειτουργίας, καθώς και με λειτουργικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις (φωτισμός), εμφανίζεται έτοιμο για χρήση όταν χρειαστεί.
Καταφύγια σε Γλυφάδα και Βούλα
Τα γερμανικά στρατεύματα αποφάσισαν το 1941 να οχυρώσουν τις ακτές της Αττικής αμέσως μετά την εισβολή. Σε ζωτικής σημασίας στρατηγικές θέσεις έχτισαν πλήθος στρατιωτικών μονάδων μικρού ή μεσαίου μεγέθους με ατομικές θέσεις μάχης σε κτίρια ειδικών προδιαγραφών (πυροβολικό) και ολόκληρα οχυρά με εύρωστο πυροβολικό, στις δυτικές, νότιες και ανατολικές ακτές (Γλυφάδα, Σούνιο). , Λαύριο, Ραφήνα κ.λπ.).
Το γερμανικό του καταφύγιο Βούλαςέχει έναν προθάλαμο, από τον οποίο μια σκάλα κατεβαίνει σε υπόγειους χώρους, σε μέγιστο βάθος 15 μέτρων, ενώ στους πρόποδες της σκάλας υπάρχει ένα πολυβόλο.
Από το ίδιο σημείο ανοίγονται σήραγγες που οδηγούν στους υπόλοιπους θαλάμους. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα και η θολωτή σκεπή από σκυρόδεμα είναι βαμμένη λευκή. Υπάρχει μια ερειπωμένη ηλεκτρική εγκατάσταση και ίχνη υδραυλικών στο πάτωμα, αλλά όχι τουαλέτες ή λουτρά, αλλά με τριπλή ανοιχτή δεξαμενή νερού.
Στην ίδια περιοχή, αλλά στα σύνορά της Γλυφάδαυπάρχει άλλο καταφύγιο ίδιας κατασκευής, λίγο μεγαλύτερο και εντελώς εγκαταλελειμμένο. Στο εσωτερικό υπάρχουν «φωλιές» πολυβόλων στα σκαλιά των δύο δίδυμων εισόδων, υδραυλικά φρεάτια, μια τριπλή δεξαμενή νερού και πλήθος δωματίων και διαδρόμων, σε εποικοδομητική διάταξη παρόμοια με την προηγούμενη.
Καταφύγια στον Πειραιά
Το καταφύγιο του διυλιστηρίου Δραπετσώνας
Παράλληλα, στις πρώην βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Δραπετσώνας, Πειραιώςυπάρχουν καταφύγια, τα οποία βρίσκονται συχνά σε παλιά κτίρια.
Οι εγκαταστάσεις ήταν εξοπλισμένες με δύο καταφύγια αεροπορικής επιδρομής, εκ των οποίων θα επικεντρωθούμε κυρίως στο μεγαλύτερο, που πιθανότατα κατασκευάστηκε το 1938-1939, όπως έμμεσα προέκυψε από τις τεχνικές πληροφορίες που αναφέρονται στην κεντρική του πόρτα, τώρα κλεμμένη.
Η κατασκευή του κύριου σώματος του καταφυγίου μπορεί να είχε ξεκινήσει ακόμη νωρίτερα, πριν η κεντρική πόρτα κατασκευαστεί κατά παραγγελία από τη Γερμανία. Το καταφύγιο κατασκευάστηκε για την προστασία του εργαζομένου και είναι μια κατασκευή εξολοκλήρου από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Το ελεύθερο μήκος των τριών κύριων στοών του ιερού, που είναι σε σκακιέρα και ενώνουν τις δύο ακραίες εισόδους, είναι περίπου 15 με 20 μέτρα η καθεμία.
Ο χώρος διαθέτει μια ενιαία μικρή τουαλέτα σε μια μικρή στοά απέναντι από την κύρια είσοδο, μικρούς αποθηκευτικούς χώρους σε διάφορα σημεία των σηράγγων, τοίχους συγκράτησης κρουστικών κυμάτων κοντά στις τρεις εισόδους και μια εγκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας αρκετά καλά διατηρημένη.
Λόφος Καστέλλας
Η ιδιαιτερότητά του είναι η εξής: είναι διώροφο ισόγειο, αλλά και υπόγειο ταυτόχρονα, έχοντας χτιστεί στις πλαγιές ενός λόφου. Μπαίνοντας από την κύρια είσοδο (πρόποδες), ανεβαίνουμε στον δεύτερο όροφο, όπου υπάρχει μια δεύτερη (μυστική) έξοδος στην κορυφή του λόφου.
Από την άλλη, για το επίπεδο κορυφής και από αυτή τη δεύτερη είσοδο, το καταφύγιο είναι υπόγειο! Η διαφορά μεταξύ των δύο επιπέδων είναι 14 μέτρα, η εξωτερική επιφάνεια των οποίων καλύπτεται με πέτρινο τοίχο. Με το ίδιο υλικό και με τον ίδιο τρόπο καλύφθηκαν και οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων.
Το συγκεκριμένο καταφύγιο καλύπτει μικρό χώρο (άρα δύο ορόφους) σε σχέση με αυτόν του προφήτη Ηλία (που θα το παρουσιάσουμε άλλη φορά) αλλά έχει υδραυλικά και ηλεκτρικό ρεύμα (βρύση, τουαλέτα, φωτισμό), που σήμερα είναι σε πολύ κακή κατάσταση, ερειπωμένα. . και κατεστραμμένο.
Λόφος Προφήτη Ηλία
Ένα άλλο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο που χτίστηκε για τους σκοπούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία. Είναι ένα μικρό καταφύγιο αεροπορικής επιδρομής, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, αφού στον ίδιο χώρο υπάρχει και το προηγούμενο στην Καστέλλα, με το οποίο μοιάζουν κατασκευαστικά (όχι αρχιτεκτονικά), αλλά αυτό n δεν διατηρεί τις εγκαταστάσεις του (υδραυλικά , ηλεκτρική ενέργεια κ.λπ.).
Είναι ένα καλοδιατηρημένο καταφύγιο ως κατασκευή, οι τοίχοι των στοών του είναι λιθόκτιστοι και η οροφή τους θολωτή από σκυρόδεμα. Περίπου 50 σκαλοπάτια οδηγούν στους υπόγειους διαδρόμους, οι οποίοι οδηγούν περίπου 10 έως 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.
Καταφύγιο “2-3”
Ένα άλλο καταφύγιο είναι αυτό με την κωδική ονομασία «2-3» κοντά στην πυροσβεστική. Έχει τρεις εισόδους, εκ των οποίων η μία – η κεντρική – κλείνει με βαριά πόρτα όπως στον Λυκαβηττό και στον Άρδητο, και από πάνω φαίνεται ο αγωγός εξαερισμού.
Πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο σύμπλεγμα υπόγειων διαδρόμων, που αποτελείται από δύο κύριες παράλληλες στοές και άλλες μικρότερες που τις συνδέουν μεταξύ τους, κάθετα σε αυτές, ενώ υπάρχουν και άλλες που είναι τυφλές (που τελειώνουν με βράχο). Υπάρχουν επίσης εσωτερικές μεταλλικές πόρτες και ορισμένα μέρη διαμορφωμένα και κατασκευασμένα με μοντέρνα τούβλα. Οι εγκαταστάσεις μπορεί να ήταν εγκαταλελειμμένες ή και ημιτελείς.
