Ή ευσαρκία είναι μια από τις πιο σοβαρές απειλές για τη δημόσια υγεία, επηρεάζοντας εκατομμύρια άνθρωποι καθολικός. Δεν είναι μόνο ένα αισθητικό ή ατομικό πρόβλημα, αλλά ένα πολύπλοκο κοινωνικοοικονομικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα που συνδέεται με χρόνιες ασθένειες όπως διαβήτης Τύπος 2, καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου. Ή Θεοδώρας ΨαλτόπουλουΟ παθολόγος, καθηγητής επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής, στην ιατρική σχολή NCSR, αποκωδικοποιεί τις αιτίες της σύγχρονης μάστιγας, τοποθετώντας την ακρίβεια των υγιεινών τροφών στο προσκήνιο, γεγονός που τους καθιστά απαγορευτικούς για τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα.
Γιατί η παχυσαρκία έγινε μια σύγχρονη επιδημία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ήταν παχύσαρκοι το 2022, με τα ποσοστά να διπλασιάζονται σε ενήλικες και τετραπλασιάστηκαν σε παιδιά σε σύγκριση με το 1990. Από τη μία πλευρά, οι καθιστικές συνήθειες της σύγχρονης ζωής: εργασίες γραφείου, ελάχιστη σωματική δραστηριότητα και χρήση της μεταφοράς για κάθε κίνημα. Για παράδειγμα, η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα δεν οφείλεται μόνο στην καθιστική ζωή και την υπερβολική χρήση των οθονών, αλλά και σε βαθιά ριζωμένες οικογενειακές και πολιτιστικές συνήθειες. Σε πολλές ελληνικές οικογένειες, η αντίληψη είναι πάντα ευρέως διαδεδομένη ότι ένα “πλήρες” παιδί είναι υγιές.
Οι γιαγιάδες (και όχι μόνο) συχνά ωθούν τα παιδιά να τρώνε περισσότερα από ό, τι είναι πεινασμένοι, είτε με αγάπη είτε ανησυχία. Αυτή η αντίληψη δεν προωθεί την ανάπτυξη της ρύθμισης της εσωτερικής πείνας – έτσι ώστε τα παιδιά να μην αναγνωρίζουν όταν είναι πραγματικά πεινασμένοι ή είναι γεμάτοι. Από την άλλη πλευρά, η δίαιτα πλούσια σε μεταποιημένα και φθηνά τρόφιμα πλούσιων θερμίδων αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά. Σε αυτή την εξίσωση, η οικονομική ανισότητα λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής του προβλήματος.
Πόσα τρόφιμα είναι προσβάσιμα σήμερα;
Ένα από τα πιο ανησυχητικά αποτελέσματα των πρόσφατων μελετών είναι η συνεχώς εξελισσόμενη οικονομική απόσταση μεταξύ υγιεινών και ανθυγιεινών τροφίμων. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (IFAD), στις αναπτυσσόμενες χώρες – αλλά και σε πολλά ανεπτυγμένα τρόφιμα – υγιεινά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά και όσπρια, έχουν οδηγήσει σε περισσότερο από δύο φορές περισσότερο από τα προϊόντα που μετασχηματίζονται σε θερμίδες. Κατά κανόνα, μια πρόσφατη ανάλυση έχει δείξει ότι για τους κατοίκους των φτωχών χωρών είναι 11 φορές πιο ακριβό να καταναλώνουν θερμίδες από τα αυγά από τα βασικά αμυλώδη τρόφιμα, ενώ τα γλυκά σνακ είναι μόνο 3 φορές πιο ακριβά. Το αποτέλεσμα; Περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν μια υγιεινή διατροφή, όχι επειδή δεν ξέρουν τι είναι καλό, αλλά επειδή απλά δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά.
Στις ανεπτυγμένες χώρες, οι τιμές των φρούτων και των λαχανικών αυξήθηκαν ταχέως τα τελευταία χρόνια λόγω πολλών παραγόντων, όπως η αλλαγή του κλίματος και η μείωση της γεωργικής εργασίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, η τιμή των φρούτων αυξήθηκε κατά 40% σε μια δεκαετία. Η Μεγάλη Βρετανία, μία από τις χώρες με τις υψηλότερες εισαγωγές φρούτων και λαχανικών, έχει δει ότι η κατανάλωση αυτών των προϊόντων πέφτει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών. Όταν ένα βιβλίο φρούτων κοστίζει σχεδόν όσο ένα οικογενειακό γεύμα σε γρήγορο φαγητό, το οικονομικά χαμηλότερο, αναγκαστικά στρέφεται στις φθηνότερες αλλά τροφές επιβλαβείς λύσεις.
Χάρη σε ποιο μηχανισμό, η παχυσαρκία γίνεται μια ακόμη πιο έντονη τάξη και πώς μπορεί να διορθωθεί αυτό το φαινόμενο;
Η φτώχεια οδηγεί σε κακή διατροφή, κακή διατροφή της παχυσαρκίας και παχυσαρκίας με αυξημένο κόστος υγείας, μείωση της παραγωγικότητας και πρόσθετη οικονομική πίεση, δημιουργώντας έναν διαρκή φαύλο κύκλο:. Επιπλέον, η κοινωνική ντροπή και ο στιγματισμός που συνοδεύουν την παχυσαρκία οδηγούν σε ψυχολογικά προβλήματα, όπως η χαμηλή κατάθλιψη και η αυτοεκτίμηση, επιδεινώνοντας περισσότερο την υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων.
Η λύση σε αυτό το περίπλοκο πρόβλημα δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά στην ατομική ευθύνη. Χρειάζεστε ένα ευρύ φάσμα κρατικών παρεμβάσεων, προκειμένου να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον που θα κάνει τις υγιεινές επιλογές πιο προσιτές και ελκυστικές. Η φορολόγηση ποτών ζάχαρης, επιδοτήσεις φρούτων και λαχανικών, δωρεάν υγιεινά γεύματα στα σχολεία και κοινότητες, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές που προάγουν τη σωματική δραστηριότητα είναι τα απαραίτητα στάδια.
Ταυτόχρονα, η βελτίωση της διατροφικής εκπαίδευσης, τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα όσο και μέσω ενημερωτικών εκστρατειών, μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να αναγνωρίσουν υγιείς επιλογές και να αντισταθούν στις διαφημιστικές πιέσεις των βιομηχανιών τροφίμων.
Η μάχη κατά της παχυσαρκίας είναι μια μάχη ενάντια στις κοινωνικές ανισότητες και την αδικία της υγείας. Η οικονομική δυσκολία δεν πρέπει να σημαίνει κακή διατροφή. Επομένως, το δικαίωμα σε υγιεινά και υγειονομικά τρόφιμα είναι θεμελιώδες και πρέπει να είναι εγγυημένο για όλους – ανεξάρτητα από το εισόδημα.
