Στις προεδρικές εκλογές του Ιράν της 28ης Ιουνίου, κανένας υποψήφιος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων για να συγκεντρώσει την απαραίτητη απόλυτη πλειοψηφία και να κερδίσει τις εκλογές. Σήμερα, οι Ιρανοί προσέρχονται ξανά στις κάλπες, όπου καλούνται να επιλέξουν μεταξύ των δύο αρχηγών της πρώτης ψηφοφορίας: Masoud Peseshkian (42,5% των ψήφων) και Said Djalili (38,7%).
Ο καρδιοχειρουργός Peseshkian θεωρείται ο πιο μετριοπαθής από τους έξι υποψηφίους που υποστηρίζονται από το συντηρητικό Συμβούλιο Φύλακας – στην πραγματικότητα, το 2021, το Συμβούλιο απέρριψε την υποψηφιότητα του Peseshkian. Η φετινή έγκριση του συμβουλίου θεωρήθηκε από πολλούς ως μια κίνηση κινητοποίησης των ψηφοφόρων. Αλλά αν αυτό ήθελε, μάλλον δεν πέτυχε: Η συμμετοχή ήταν περίπου 40 τοις εκατό, η χαμηλότερη από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
«Είναι απίθανο η συμμετοχή στην αντιπαράθεση της Παρασκευής να φτάσει σημαντικά υψηλότερα επίπεδα», δήλωσε ο Hamidreza Azizi, πολιτικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (SWP) στο Βερολίνο. Όπως εξηγεί ο Ιρανός ειδικός στη Deutsche Welle, ούτε ο Πεσεσκιάν ούτε οι πιο σκληροί υποψήφιοι κατάφεραν να κινητοποιήσουν τον κόσμο. Επιπλέον, οι τελευταίοι «είναι τόσο διχασμένοι που δεν μπορούσαν καν να παρουσιάσουν έναν κοινό υποψήφιο».
Μόνο το 21% υπέρ των σκληροπυρηνικών
Από τα 61 εκατομμύρια Ιρανούς που έχουν δικαίωμα ψήφου, μόνο 13 εκατομμύρια επέλεξαν έναν από τους τρεις ριζοσπάστες υποψηφίους. Οι συντηρητικοί υποψήφιοι που αποχώρησαν από την ψηφοφορία προέτρεψαν τους υποστηρικτές τους να υποστηρίξουν τον Τζαλίλι. Ωστόσο, είναι αμφίβολο εάν οι προσπάθειες κινητοποίησης των συντηρητικών θα ευοδωθούν.
Ο Τζαλίλι θεωρείται υποψήφιος από το υπερσυντηρητικό στρατόπεδο, έχοντας επίσης διατελέσει αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών για την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική υπό τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Ως εκ τούτου, ευθύνεται και για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, η συμφωνία ωστόσο είχε συναφθεί μετά την αποχώρηση του Αχμαντινετζάντ από την προεδρία. Ο Τζαλίλι εξακολουθεί να αντιτίθεται σήμερα σε οποιαδήποτε εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Δύσης, ενώ υποστηρίζει την ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με τη Ρωσία.
Ο Ιρανός πολιτικός επιδιώκει εδώ και καιρό να εκλεγεί στην προεδρία, αλλά δεν υπήρξε ποτέ αγαπημένος των σκληροπυρηνικών. Στις προεδρικές εκλογές του 2013 ήρθε τρίτος με μόλις 11%, ενώ το 2021 απέσυρε την υποψηφιότητά του υπέρ του Ibrahim Raïssi, ο οποίος παρέμεινε ο μοναδικός συντηρητικός υποψήφιος και τελικά κέρδισε τις εκλογές, παραμένοντας πρόεδρος μέχρι τον πρόσφατο θάνατό του.
Ο Αζίζι, ωστόσο, αμφιβάλλει ότι οι εναπομείναντες συντηρητικοί ψηφοφόροι θα στηρίξουν τον Τζαλίλι, επειδή ο τελευταίος έχει τόσο υπερσυντηρητικές θέσεις, «που ακόμη και ορισμένοι από τους παραδοσιακούς υποστηρικτές της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα μπορούσαν να καταλήξουν να ψηφίσουν τον Πεσεσκιάν».
Ο Πεσεσκιάν παραμένει πιστός στον Χαμενεΐ
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Πεσεσκιάν τόνισε ότι δεν θα ανεχόταν καμία προσβολή κατά του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος το 2021 επέκρινε την απόρριψη της υποψηφιότητας του Πεσεσκιάν από το Συμβούλιο.
Ο Πεσεσκιάν επιδιώκει επίσης να συγκεντρώσει απογοητευμένους υποστηρικτές των μεταρρυθμίσεων, πρόθυμοι να δημιουργήσουν μια νέα σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του πληθυσμού και μιας πιθανής μετριοπαθούς κυβέρνησης. Αυτός ο 69χρονος άνδρας είναι βουλευτής των Μεταρρυθμιστών από το 2008 και ήταν επίσης υπουργός Υγείας υπό την προεδρία του Μοχάμεντ Χαταμί (1997-2005).
Η αποχή θα παραμείνει υψηλή
Θεωρώντας τα επίσημα στοιχεία ακριβή, «το 60% των Ιρανών που είχαν δικαίωμα ψήφου απείχε στις εκλογές. Και δεν νομίζω ότι – ειδικά οι γυναίκες – θα πάνε στις κάλπες την Παρασκευή», η φωτορεπόρτερ Aliyeh Motalebzadeh, η οποία υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών εδώ και χρόνια – και μάλιστα έχει συλληφθεί πολλές φορές λόγω της δουλειάς της.
Ο αντιπρόεδρος της Ιρανικής Ένωσης για την Προστασία της Ελευθερίας του Τύπου προσθέτει επίσης ότι «κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όλοι οι υποψήφιοι, οι οποίοι αποτελούν μέρος του κατεστημένου και κατείχαν διάφορες σημαντικές θέσεις στο παρελθόν, παρέμειναν σιωπηλοί ή αρνήθηκαν τη συστηματική καταπίεση των γυναικών . Μιλούσαν σαν να ήταν ακόμα αντιπολίτευση, σαν να μην είχαν καμία σχέση με τα καθημερινά περιστατικά εξευτελισμού των γυναικών σε αυτή τη χώρα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην υποχρεωτική μαντίλα, που είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αλλά στις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα λόγω του φύλου τους. »
Η πλειοψηφία εντάσσεται σε εκκωφαντική σιωπή
Αυτό που αναφέρει ο Motalebzadeh επιβεβαιώνεται και από τη σχετική έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Στην έκθεση «Gender-Gap-Report 2023», το Ιράν κατατάσσεται στην 143η θέση – από τις 146 χώρες που περιλαμβάνονται στην έκθεση. Εξετάζοντας τους τομείς της οικονομίας, της εκπαίδευσης και της υγείας, καθώς και της πολιτικής δραστηριότητας, το WEF αναλύει τον βαθμό στον οποίο υπάρχει ισότητα των φύλων. Στο Ιράν, οι γυναίκες δεν έχουν ουσιαστικά θέση στις δομές εξουσίας – ούτε καν την ευκαιρία να υποβάλουν υποψηφιότητα για πρόεδρος. Δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο δικαστικό σώμα ή σε σημαντικά όργανα λήψης αποφάσεων. Αυτή τη στιγμή, μόνο 14 βουλευτές από τους συνολικά 290 είναι γυναίκες. Όλοι είναι βαθιά θρησκευόμενοι και πιστοί στην Ισλαμική Δημοκρατία.
“Οι πικρές εμπειρίες του παρελθόντος έπεισαν πολλές γυναίκες ότι κανένας πρόεδρος δεν θα υπερασπιστεί τα δικαιώματά τους. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα εκείνων που έφεραν το σύνθημα “Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία” μετά το θάνατο της Maksha Amini, καθώς και ότι οι εκτελέσεις και οι συλλήψεις που συνεχίζονται σήμερα έχουν αφήσει πολύ βαθιές και φρέσκες πληγές», παρατηρεί. Motalebzadeh και προσθέτει: «Η πλειοψηφία της ιρανικής κοινωνίας, που αποφάσισε να μην ψηφίσει, είναι ενωμένη στη σιωπή και το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει αυτή την απόρριψη».
Πηγή: Deutsche Welle
