«Αυτοί που έχουν μεγάλες ιδέες θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα»

Μετά πάσης εκκλησιαστικής λαμπρότητας εορτάσθηκε η μνήμη του Οσίου Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μεγάλου Φωτίου, τον οποίο τιμούν κατ’ εξοχήν η Ιερά Σύνοδος και οι Θεολογικές Σχολές Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Χθες το πρωί, Τρίτη 6 Φεβρουαρίου 2024, τελέστηκε ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία στον Καθολικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πεντέλης, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιου, μετά τις αρχαιρεσίες του Σεβασμιωτάτου. Μητροπολιτών Μαρωνείας και Κομοτηνής, διορισθέντων υπό της διαρκούς Ιεράς Συνόδου κ. Παντελεήμονος και Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεωργίου.

Η συνάντηση που ακολούθησε πραγματοποιήθηκε παρουσία του Προϊσταμένου του Γραφείου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Αθηνών, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαοδικείας κ. Θεοδώρητου, του εν Αθήναις Έξαρχου του Παναγίου Τάφου, του Σεβασμιωτάτου Αρχιμανδρίτη Ραφαήλ Γρίβα. οι σεβασμιώτατοι συνοδικοί μητροπολίτες Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος, Νικοπόλεως και Πρέβεζας και Νικηφόρος και Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός, οι σεβασμιώτατοι μητροπολίτες Αινείας κ. Μακάριος, Πειραιώς κ. Σεραφείμ, Μεσογαίας Μισογαίας κ. Σεραφείμ. Νικόλαος, της Κρήνης Μ. . Κύριλλος, από τη Νέα Ιωνία, τη Φιλαδέλφεια, το Ηράκλειο και τη Χαλκηδόνα Μ. Γαβριήλ και Μ. Περιστέρι. Γρηγόριος, ο Μητροπολίτης Θερμοπυλών κ. Ιωάννης, οι Επίσκοποι Χριστιανουπόλεως Θεόφιλοι κ. Προκόπιος, Ταλαντίου κ. Επιφάνιος, Θεσπιώνος κ. Παύλος και Τανάγρας κ. Απόστολος, ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Ναού της Αγ. Ελλάδος, ο Σεβασμιώτατος Αρχιμανδρίτης κ. Ιωάννης Καραμούζης και ο Πρωθυπουργός της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών ο Σεβασμιώτατος Αρχιμανδρίτης κ. Βαρνάβας Θεοχάρης.

Παρόντες ήταν επίσης ο Αντιπρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρήστος Καραγιάννης, οι Κοσμήτορες των Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης κ. Εμμανουήλ Καραγεωργούδης και κ. Χρυσόστομος Σταμούλης αντίστοιχα, οι Επίτιμοι Πρόεδροι των τεσσάρων. τμήματα. των θεολογικών σχολών, καθώς και ο Πρόεδρος του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών κ. Αθανάσιος Καψάλης.

Στην κοινή συνεδρίαση προήδρευσε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Μ. Ιερώνυμος, ο οποίος εγκαινιάζοντας τη συνεδρίαση δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «φέτος, μετά τις γνωστές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, αντιμετωπίσαμε λόγω στην πανδημία και λόγω των δυσμενών κλιματικών συνθηκών της χρονιάς που πέρασε, αξίζαμε να τιμήσουμε τη μνήμη του Αγίου Φωτίου, προστάτη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και των θεολογικών μας Γραφών.

Αναφερόμενος στον περίφημο μεγάλο Πατριάρχη Φώτιο, ο Μακαριώτατος τόνισε αρχικά ότι κυριάρχησε στην πνευματική αναγέννηση του Βυζαντίου τον 9ο αιώνα, χαρακτηρίζοντάς τον ως διανοούμενο προικισμένο με κριτική ικανότητα, πολυμάθεια, πολιτική και διαλεκτική ικανότητα, εξαιρετικής ευφυΐας και διορατικότητας, που πάντα διατήρησε την πίστη του στον Θεό ζωντανή και καρποφόρα, έχοντας μια πραγματικά εκκλησιαστική στάση. Υπήρξε επίσης πολυγραφότατος και πολυγραφότατος συγγραφέας, ενώ εξίσου σημαντικά ήταν τα επιτεύγματά του στην υμνογραφία, τη ρητορική, το κανονικό δίκαιο, τη συγγραφή επιστολών και την ερμηνευτική.

Στη συνέχεια, ο Μακαριώτατος τόνισε ότι μελετώντας προσεκτικά τη ζωή και το έργο του Αγίου Φωτίου, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι διακρίθηκε σε τρεις βασικούς τομείς: ως κορυφαίος φιλόλογος, ως θεολόγος και εφημέριος της Εκκλησίας και ως εξαιρετικός εκκλησιαστικός και πολιτικός ηγέτης. .

Ολοκληρώνοντας τη σύντομη ομιλία του, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Μ. Ιερώνυμος εξέφρασε την ευχή: «Είθε ο άγιος Φώτιος, τον οποίο ο συγγραφέας του ιερού ορθά αποκαλεί «στήριγμα της πίστεως, διδάσκαλος της Εκκλησίας και στύλος. της εξομολόγησης και του λαμπερού φωτός της χάριτος», για να εμπνεύσει τη διακονία μας στην Εκκλησία και στα θεολογικά μας συγγράμματα, ώστε, βαδίζοντας στα χνάρια του, να ακολουθήσουμε το δικό του φωτεινό μονοπάτι».

Το θέμα της φετινής συνάντησης ήταν «Η Λάμψη του Αρχαίου Κόσμου στο Φως του Αγίου Φωτός». Μετανάστευση και μεταλειτουργία του κλασικού πολιτισμού στον χριστιανικό πολιτισμό», με ομιλήτρια την Ελογιμοτάτη την κα Κυριακούλα Παπαδημητρίου, καθηγήτρια Καινής Διαθήκης στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στο πρώτο μέρος της εισήγησής της, η κα Παπαδημητρίου όρισε τον λόγο που οδήγησε τον Άγιο Φώτιο να διαβάσει και να μελετήσει την αρχαία ελληνική γραμματεία και να την εντάξει στον εκκλησιαστικό και χριστιανικό λόγο του, ενώ στο δεύτερο μέρος έκανε κριτική ως αναγνώστρια και παραγωγός. αποδέκτης της κλασικής σοφίας, ακολουθώντας τα βήματα της συγκριτικής ανάλυσης.

Περιγράφοντας τη διαδικασία λήψης της κλασικής εκπαίδευσης από την πλευρά του Αγίου Φωτίου, την εσωτερίκευση και αντιμετώπισή της, αλλά κυρίως τη διαδικασία ερμηνείας και επανερμηνείας, με την οποία πέτυχε τη μετάβαση από τον κλασικό στον χριστιανικό πολιτισμό, ο Πρόεδρος επεδίωξε να σχηματίσει μια πιο καθαρή εικόνα. τόσο της πνευματικής και πολιτιστικής διαδικασίας της δράσης του, αλλά και της συμβολής του στη μετανάστευση και μεταλειτουργία του κλασικού πολιτισμού προς τον χριστιανικό πολιτισμό.

Η κα Παπαδημητρίου τόνισε ιδιαίτερα ότι ο Άγιος Φώτιος χρησιμοποιεί την κλασική σοφία με «παραγωγικό» τρόπο, προσεγγίζοντας τα κείμενά του με το δικό του εν Χριστώ φως και τα εκλαμβάνει ως ευκαιρία και ερέθισμα για να δημιουργήσει το δικό του κείμενο και να κατασκευάσει το δικό του νόημα. Δεν αναζητά επιχειρήματα στα κλασικά κείμενα για να επιβεβαιώσει τις χριστιανικές του θέσεις, αλλά αναπτύσσει με σύνεση τα χρήσιμα σημεία και επαναπροσδιορίζει καινοτόμα την κατά Χριστόν κλασική σκέψη. Το σύνολο είναι ένα νέο έργο, που διαλόγου με το προηγούμενο, αλλά αποκλίνει από αυτό, ικανό να το εναντιωθεί, να το αποδοκιμάσει ή και να το απορρίψει. Με αυτόν τον τρόπο, η εστίαση μετατοπίζεται από την ακτινοβολία που εκπέμπει στο φως λήψης.

Στη συνέχεια ανέφερε ότι ο Άγιος Φώτιος ακολούθησε μια σειρά λόγιων πατέρων της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος, παλαιότερα, και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αργότερα, που συμμετρικά αποδέχονταν και χρησιμοποίησαν την κλασική σοφία. Είναι ανάμεσά τους, αλλά με μια αξιοσημείωτη διαφορά: κανείς άλλος δεν αντιμετώπισε την αρχαία ελληνική γραφή ως κριτικό αναγνώστη και γραμματικό, όπως χαρακτηρίζεται από τη σύγχρονη έρευνα. Για το λόγο αυτό, το έργο του μπορεί δικαίως να θεωρηθεί ως ένα πρόγραμμα για τον χριστιανικό πολιτισμό καθώς και τον παγκόσμιο ανθρώπινο πολιτισμό.

Ολοκληρώνοντας την εμπεριστατωμένη εισαγωγή της, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο Άγιος Φώτιος προσφέρει έναν πνευματικό τρόπο ανάγνωσης του σύγχρονου πολιτισμού μέσα από την προοπτική του Χριστού και υπό χριστόμορφες συνθήκες. Όποτε καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τη σύγχρονη φιλοσοφία, μπορούμε να την προσεγγίσουμε με τον τρόπο του αγίου: αποδοχή του κόσμου χωρίς φόβο ή μειονέκτημα, κριτική βασισμένη στην ορθογραφία της χριστιανικής αλήθειας, απαλλαγή από το άχρηστο, προχωρώντας με επίγνωση της νεωτερικότητας. . ανθρώπινες ανάγκες και μεταλλουργία με τον ποιμαντικό τρόπο που μπορεί να αναπτυχθεί η μέριμνα της Εκκλησίας για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του.

Είναι μια επίπονη και δύσκολη διαδικασία, για την οποία χρειαζόμαστε τον φωτισμό του Πνεύματος, που θα αντισταθμίσει την ανεπάρκειά μας και θα καλύψει τα κενά και τις αβεβαιότητες στον πολιτισμό μας.

Μετά την παρουσίαση, η κα Κυριακούλα Παπαδημητρίου απαντά σε ερωτήσεις και δηλώσεις.

Στη 1:00 μ.μ., ο Μακαριώτατος παρέθεσε γεύμα προς τιμή των δικαιούχων καθηγητών των θεολογικών σχολών.

“Μην μας ρωτάτε, ρωτήστε άλλους. Στεκόμαστε πίσω από αυτό που είχαμε να πούμε και η Εκκλησία και η πατρίδα μας ζουν 2.000 χρόνια. Όσοι έχουν λαμπρές ιδέες θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα. Η Εκκλησία έχει μεταφέρει το μήνυμα στους ανθρώπους”. δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος σήμερα το πρωί στη Μονή Πεντέλης.