Η εξοικονόμηση εκατομμυρίων ευρώ μπορεί να οδηγήσει σε ευρεία χρήση βιοδεικτώντα οποία ανιχνεύονται με συγκεκριμένες μοριακές δοκιμές και υποδεικνύουν με υψηλή ακρίβεια σε ποιους ασθενείς η στοχευμένη θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική. Με αυτόν τον τρόπο, μόνο ενδεικνυόμενοι ασθενείς υποβάλλονται σε θεραπείες, αποφεύγοντας έτσι την άσκοπη χορήγηση ακριβών φαρμάκων σε ασθενείς που δεν θα επωφεληθούν από αυτές και το περιττό κόστος που προκύπτει.
Η ευρεία χρήση βιοδεικτών, που αποτελούν εργαλείο για Εξατομικευμένη ιατρικήαποτελεί τα τελευταία χρόνια πάγιο αίτημα από την επιστημονική κοινότητα, με επικεφαλής την Ελληνική Εταιρεία Ογκοπαθολόγων (ΕΟΠΕ), ασθενείς και φαρμακευτικές εταιρείες. Το Υπουργείο Υγείας αναγνωρίζει την αξία τους, αλλά μέχρι στιγμής έχουν γίνει μόνο δειλά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Το κόστος πολλών βιοδεικτών καλύπτεται είτε από δωρεάν προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, που υποστηρίζονται από τη φαρμακοβιομηχανία ή από επιστημονικές εταιρείες όπως η ΕΟΠΕ, είτε σε βάρος των ίδιων των ασθενών, που συχνά δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά.
Την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου πλαισίου έγκρισης και αποζημίωσης βιοδεικτών στη χώρα μας επισήμανε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε την Πέμπτη (6/11) η All.Can Greece.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής παρουσίασε έναν οδικό χάρτη για τη διαδικασία έγκρισης και αποζημίωσης νέου εθνικού βιοδείκτη, βασισμένος σε μελέτη που επιμελήθηκε ο Κώστας Αθανασάκης, επίκουρος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, Τμήμα Πολιτικής Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Εξοικονόμηση έναντι δαπανών
Αποδεικνύεται ότι, με βάση ένα υποθετικό σενάριο που βασίζεται σε πραγματικά μετρήσιμα δεδομένα, το κόστος χρήσης βιοδεικτών στη συντριπτική πλειονότητα των ογκολογικών ασθενών στους πιο συνηθισμένους τύπους καρκίνου (πνεύμονα, μαστός, θυρεοειδής, μελάνωμα, ουροθηλιακός κ.λπ.) θα ήταν της τάξης των 7,7 εκατ. ευρώ, ετησίως. Αυτό είναι ένα ποσό που θεωρείται διαχειρίσιμο και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά μεγαλύτερη εξοικονόμηση πόρων, σύμφωνα με τα στοιχεία.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, η χρήση ενός βιοδείκτη για την καθοδήγηση μιας θεραπευτικής επιλογής σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο του πνεύμονα. Σε αυτή την περίπτωση, η δαπάνη 600.000 ευρώ για την αντίστοιχη εξέταση, η οποία θα δείξει σε ποιους ασθενείς θα είναι αποτελεσματική η θεραπεία, οδηγεί σε μείωση του κόστους κατά 11,6 εκατ. ευρώ σε διάστημα τριών ετών.
Κατά συνέπεια, η χρήση ενός βιοδείκτη για την καθοδήγηση της θεραπευτικής επιλογής σε ασθενείς με σχετικά σπάνια νόσο γυναικολογικός καρκίνοςμπορεί να εξασφαλίσει μείωση κόστους κατά 9,5 εκατ. ευρώ σε μια τριετία, με δαπάνη περίπου 1,2 εκατ. ευρώ.
Τα τρία «σενάρια» χρηματοδότησης
Ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού περιέγραψε τρεις πιθανές οδούς χρηματοδότησης για την εισαγωγή και τη διαθεσιμότητα νέων βιοδεικτών στο NHS:
1. Πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Πρόκειται για μια ιδανική πρόταση που θα προσπαθήσει να υλοποιήσει ο υπουργός Υγείας, αλλά οι πιθανότητες είναι μικρές λόγω των καθυστερήσεων.
2. Εισαγωγή έκπτωσης βιοδεικτών για φάρμακα που χρησιμοποιούνται μετά από βιοδείκτη. Ειδικά:
- Εισαγωγή του βιοδείκτη στη συνταγή για εξωτερικούς ασθενείς ή για ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ
- Εξαγωγή δεδομένων ποσοτικής συσχέτισης μεταξύ βιοδείκτη και φαρμάκου (διεπαφή SIP με το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης για φάρμακα που απαιτούν προέγκριση)
- Το κόστος των εργαστηριακών εξετάσεων για τον προσδιορισμό των βιοδεικτών που διενεργούνται καθορίζεται από το πληροφοριακό σύστημα του ΕΟΠΥΥ ανά εξάμηνο.
- Οι παραπάνω δαπάνες κατανέμονται μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών που αντιπροσωπεύουν φάρμακα που χορηγούνται με βάση τον βιοδείκτη, ανά εξάμηνο, με βάση το μερίδιό τους στο συνολικό κόστος των φαρμάκων που χορηγούνται βάσει του βιοδείκτη στην τιμή του νοσοκομείου – 5% + ΦΠΑ.
3. Επιλογή ένταξης βιοδεικτών στον κλειστό προϋπολογισμό για τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, προϊόντα ιατρικής τεχνολογίας και ειδικά συμπληρώματα διατροφής και ειδικότερα στην κατηγορία «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ (ΥΔΕΠ)» (Σχετικό Επίσημο Εφημερίδας Β΄/2365/ 2024) με εγγυημένους πόρους όπως π.χ
- 3 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από την υποκατηγορία «Ε1Α – ΥΔΕΠ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ» που συγκεντρώνει υπάρχοντες βιοδείκτες
- 7 εκατ. ευρώ θα προέλθει από την αναμενόμενη αύξηση του κλειστού ανώτατου ορίου δαπανών για παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, προϊόντα ιατρικής τεχνολογίας και ειδικά συμπληρώματα διατροφής, που θα είναι ίσο ή ως ποσοστό της αύξησης του ΑΕΠ (αναμένεται περίπου 40 εκατ. ευρώ για το 2025).
Στην περίπτωση αυτή, θα δημιουργηθεί νέα υποκατηγορία ανώτατου ορίου δαπανών για το έτος 2025 με την περιγραφή «E1D – HYDEP EXAMS OF BIOMARKERS» με ετήσιο ανώτατο όριο δαπανών 10 εκατ. ευρώ για το 2024 (ενώ θα πρέπει να προσαρμοστεί για τα επόμενα έτη).
Όπως ήταν αναμενόμενο, η πρόταση για επιβολή νέας περικοπής στις φαρμακευτικές δαπάνες έχει προκαλέσει την αντίδραση των φαρμακευτικών εταιρειών που έχουν ήδη επιβαρυνθεί από υπέρογκες αποζημιώσεις. Εκπρόσωποι του κλάδου πίστευαν ότι μια τέτοια πιθανότητα θα προκαλούσε πρόσθετα προβλήματα, ενώ τόνισαν ότι οι βιοδείκτες είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο που περιλαμβάνεται στο κόστος των προϊόντων ιατρικής τεχνολογίας και δεν μπορεί να αυξήσει το φαρμακευτικό κόστος.
